Decálogo de fotoprotección
1.-O sol é fonte de
vida e saúde. A vida na Terra non existiría sen o sol, pero é tamén causa de
queimaduras, alerxias, cancro de pel, manchas e avellentamento cutáneo prematuro.
2.-As horas máis perigosas para a exposición solar son as dúas horas anteriores e posteriores
ó cénit solar, é dicir: das 10 a 14 horas "solares". Tendo en conta
que o horario de verán en España leva 2 horas de retraso coa hora solar e que, na
nosa lonxitude da costa galega, case levamos outra media hora de atraso máis
(mellor nos sería termos a hora de Londres, Portugal ou Canarias) podemos
conCRETAR que na costa atlántica galega as horas de maior perigo solar van
das 13 ás 17 horas do reloxo. Moi sinxelo se se pensa que son aquelas nas que a nosa sombran non existe ou é moi pequena.
3.-A radiación solar máis perigosa son os raios ultravioleta B. Aínda peores son os raios UVC pero, afortunadamente, xa
non chegan á superficie terrestre grazas á capa de ozono, porque serían
letais para a vida. Tamén poden ter efecto negativo, sobre todo no avellentamento, os raios UVA.
4.- O índice de protección solar indica o factor polo cal multiplicar o tempo que
poderiamos estar expostos ó sol con seguiridade. Por exemplo, se unha persoa
concreta pode estar ó sol 10 minutos sen queimarse, cunha crema dun índice
de protección 15 podería estar uns 150 minutos. O factor de
protección solar (FPS ou SPF) é sempre ideal ou teórico polo que, entre que non aplicamos a
cantidade suficiente, non o facemos homoxéneamente e vaise perdendo cos baños, toallas,
rozamento, etc é recomendable compensar coa aplicación dun filtro de
protección solar algo máis alto para compesar.
5.-O filtro protector intégrase ben na capa máis superficial da pel e comeza a protexer dende o segundo 1, polo que non é preciso aplicalo antes da
exposición (non é necesaria a media hora da que se falaba até hai pouco).
Os termos "pantalla total" ou "bloqueador solar" (probablemente tomados e mal traducidos do inglés) deben
evitarse, porque non existe unha pantalla ou bloqueador total, é mellor falar de "filtros".
6.- Non todas as persoas somos iguais ante o sol. Existen 6 fototipos de pel segundo a escala
proposta por Fitzpatrick: fototipo I: as persoas albinas, que sempre se
queiman e nunca se pigmentan, fototipo II: as persoas loiras que se queiman
case sempre e non pigmentan case nada, fototipo III: persoas de pelo castaño
ou morenas claras que se queiman pero pigmentan algo, no fototipo IV están
as persoas morenas que non adoitan queimárense e pigmentan bastante co sol, o
fototipo V son as peles étnicas: indios, norteafricanos, orientais... e o
fototipo VI: son as peles de raza negra. A maioría dos galegos somos de
fototipo III, algo tipo IV e bastante menos tipo II. O fluxo poboacional
tamén nos está achegando diversidade e cor a Galicia, con peles tipos V e VI.
As persoas de fototipo I, II probablemente deberan usar o protector todo o ano, axeitando o factor de
protección ó tipo de pel e a época do ano.
7.- Os nenos son especialmente susceptibles ó sol. Un pouco de sol é moi bo para a prevención
do raquitismo, antigamente coñecido en Galicia coma "tangaraño", pero xa uns minutos por semana e sobre áreas pequenas (coma a cara ou as mans)
son dabondo para isto. Os cativos de menos de 1 ano non deben expoñerse nunca directamente ó sol do
verán na súa totalidade de pel e/ou durante tempos longos. Os nenos maiores de un ano de vida deben usar un filtro protector
-preferiblemente máis físico que químico- que oscile entre 30 e 50 segundo o tipo
de pel.
8.- O sol pode ser por sí mesmo fonte de alerxias, urticarias, reaccións a medicamentos (fototoxicidade) ou causa de
agravamento de outras enfermidades da pel ou metabólicas, coma o lupus eritematoso, as
porfirias ou o albinismo.Estas persoas deben protexerse especialmente e que
que toma medicamentos convén que lean ben os prospectos sobre este punto,
xa que case sempre está mencionado ou aparece un debuxo ou pictograma que o indica xa arriba de todo.
9.- As cremas do sol non son xustifican un uso indiscriminado do sol. Convén recuperar o
valor da roupa (particularmente a tupida, fresca e de algodón ou liño), os
sombreiros con aba que protexan cara orellas e caluga (mellor que as gorras ou puchas) ou as saharianas (as que teñen coma unha faldiña por detrás e os lados),
as prendas de mangas e pernas longas, mellor que curtas, as camisetas de baño, neoprenos para os
deportes acuáticos, etc.
10.- Tampouco debemos esquecer a protección ocular! xa que a
retina tamén sofre coa exposición solar intensa e aumenta o risco de cataratas precoces. Convén recordar que as
gafas deben estar homologadas por Sanidade para a protección ultravioleta efectiva co corredspondente nivel de protección e o marcado CE,
evitando as meramente decorativas.