Decálogo de fotoprotección

1.-O sol é fonte de vida e saúde. A vida na Terra non existiría sen o sol, pero é tamén causa de queimaduras, alerxias, cancro de pel, manchas e avellentamento cutáneo prematuro.

2.-As horas máis perigosas para a exposición solar son as dúas horas anteriores e posteriores ó cénit solar, é dicir: das 10 a 14 horas "solares". Tendo en conta que o horario de verán en España leva 2 horas de retraso coa hora solar e que, na nosa lonxitude da costa galega, case levamos outra media hora de atraso máis (mellor nos sería termos a hora de Londres, Portugal ou Canarias) podemos concluír que na costa atlántica galega as horas de maior perigo solar van das 13 ás 17 horas do reloxo.

3.-A radiación solar máis perigosa son os raios ultravioleta B. Afortunadamente os raios UVC xa non chegan á superficie terrestre grazas á capa de ozono porque serían letais para a vida. Pero tamén poden ter efecto negativo os raios UVA.

4.- O índice de protección solar indica o factor multiplicador polo cal pódese multiplicar o tempo que poderiamos estar expostos ó sol sen queimármonos. Por exemplo, se unha persoa concreta pode estar ó sol 10 minutos sen queimarse, cunha crema dun índice de protección 15 podería estar uns 150 minutos sen queimarse. O factor de protección solar (FPS ou SPF) é sempre ideal ou teórico polo que, entre que non aplicamos a cantidade suficiente, non o facemos homoxéneamente e vaise perdendo cos baños, toallas, rozamento, etc é recomendable compensar coa aplicación dun filtro de protección solar máis alto: entre 30 e 40 para o promedio da pel dos galegos.

5.-O filtro protector intégrase mellor na capa córnea se se aplica coa pel seca e un ratiño antes da exposición (non é necesaria a media hora da que se falaba até hai pouco).
Os termos "pantalla total" ou "bloqueador solar" (probablemente tomados e mal traducidos do inglés) deben evitarse, porque non existe unha pantalla ou bloqueador total, é mellor falar de "filtros".

6.- Non todas as persoas somos iguais ante o sol. Existen 6 fototipos de pel segundo a escala proposta por Fitzpatrick: fototipo I: as persoas albinas, que sempre se queiman e nunca se pigmentan, fototipo II: as persoas loiras que se queiman case sempre e non pigmentan case nada, fototipo III: persoas de pelo castaño ou morenas claras que se queiman pero pigmentan algo, no fototipo IV están as persoas morenas que non adoitan queimárense e pigmentan bastante co sol, o fototipo V son as peles étnicas: indios, norteafricanos, orientais... e o fototipo VI: son as peles de raza negra. A maioría dos galegos somos de fototipo III, algo tipo IV e bastante menos tipo II. O fluxo poboacional tamén nos está achegando diversidade e cor a Galicia, con peles tipos V e VI.
As persoas de fototipo I, II probablemente deberan usar o protector todo o ano, axeitando o factor de protección ó tipo de pel e a época do ano.

7.- Os nenos son especialmente susceptibles ó sol. Un pouco de sol é moi bo para a prevención do raquitismo, antigamente coñecido en Galicia coma "tangaraño", pero xa uns minutos por semana e sobre áreas pequenas (coma a cara ou as mans) son dabondo para isto. Os cativos de menos de 1 ano non deben expoñerse nunca directamente ó sol do verán na súa totalidade de pel e/ou durante tempos longos. Os nenos maiores de un ano de vida deben usar un filtro protector -preferiblemente máis físico que químico- que oscile entre 30 e 50 segundo o tipo de pel.

8.- O sol pode ser por sí mesmo fonte de alerxias, urticarias, reaccións a medicamentos (fototoxicidade) ou causa de agravamento de outras enfermidades da pel ou metabólicas, coma o lupus eritematoso, as porfirias ou o albinismo.Estas persoas deben protexerse especialmente e que que toma medicamentos convén que lean ben os prospectos sobre este punto, xa que case sempre está mencionado ou aparece un debuxo ou pictograma que o indica xa arriba de todo.

9.- As cremas do sol non son xustifican un uso indiscriminado do sol. Convén recuperar o valor da roupa (particularmente a tupida, fresca e de algodón ou liño), os sombreiros con aba que protexan cara orellas e caluga (mellor que as gorras ou puchas) ou as saharianas (as que teñen coma unha faldiña por detrás e os lados), as prendas de mangas e pernas longas, mellor que curtas, as camisetas de baño, neoprenos para os deportes acuáticos, etc.

10.- Tampouco debemos esquecer a protección ocular! xa que a retina tamén sofre coa exposición solar intensa e aumenta o risco de cataratas precoces. Convén recordar que as gafas deben estar homologadas por Sanidade para a protección ultravioleta efectiva co corredspondente nivel de protección e o marcado CE, evitando as meramente decorativas.