Decálogo de fotoprotección
1.-O sol é fonte de
vida e saúde. A vida na Terra non existiría sen o sol, pero é tamén causa de
queimaduras, alerxias, cancro de pel, manchas, engurras e avellentamento cutáneo prematuro.
2.-As horas máis perigosas para a exposición solar son as dúas horas anteriores e posteriores
ó cénit da hora solar, é dicir: das 10 a 14 horas solares. Tendo en conta
que o horario de verán leva 2 horas de retraso coa hora solar e de que na
nosa lonxitude da costa galega case levamos outra hora de atraso máis (máis
natural sería termos a hora de Londres, Portugal ou Canarias) podemos
concluír que na costa atlántica galega as horas de maior perigo solar van
das 13 ás 17 horas.
3.-A radiación solar máis perigosa son os raios ultravioleta B. Afortunadamente os raios UVC xa
non chegan á superficie terrestre grazas á capa de ozono porque serían
letais para a vida. Sen embargo, non debe desprezarse o efecto negativo
tamén dos raios UVA.
4.- O índice de protección solar indica o factor polo cal pódese multiplicar o tempo que
poderiamos estar expostos ó sol sen queimarnos. Por exemplo, se unha persoa
concreta pode estar ó sol 10 minutos sen queimarse, cunha crema dun índice
de protección 15 podería estar 150 minutos sen queimarse. O factor de
protección solar é sempre ideal polo que, entre que non aplicamos a
cantidade suficiente, non o facemos homoxéneamente e vaise perdendo cos baños, toallas,
rozamento, etc, é recomendable compensalo coa aplicación dun filtro de
protección solar máis alto: entre 30 e 40 para o promedio da pel dos galegos.
5.-O filtro protector intégrase mellor na capa córnea si se aplica coa pel seca e unha media hora
antes da exposición. Os termos "pantalla total" ou "bloqueador solar" deben
desterrarse do uso xa que, simplemente, non existen, son irreais.
6.- Non todas as persoas somos iguais ante o sol. Existen 6 fototipos de pel segundo a escala
proposta por Fitzpatrick: fototipo I: as persoas albinas, que sempre se
queiman e nunca se pigmentan, fototipo II: as persoas loiras que se queiman
case sempre e non pigmentan case nada, fototipo III: persoas de pelo castaño
ou morenas claras que se queiman pero pigmentan algo, no fototipo IV están
as persoas morenas que non se adoitan queimar e pigmentan bastante co sol, o
fototipo V son as peles étnicas: indios, norteafricanos, orientais... e o
fototipo VI: son as peles de raza negra. A maioría dos galegos somos de
fototipo III, algo tipo IV e bastante menos tipo II. O fluxo poboacional
tamén nos está achegando peles tipos V e VI. As persoas de fototipo I, II e
III probablemente deberan usar o protector todo o ano, axeitando o factor de
protección ó tipo de pel e época do ano.
7.- Os nenos son especialmente susceptibles ó sol. Un pouco de sol é útil para a prevención
do raquitismo, pero xa uns minutos por semana son dabondo para isto. Os
cativos de menos de 1 ano non deben expoñerse nunca directamente ó sol do
verán. Os maiores desta idade deben usar un filtro protector
-preferiblemente físico que químico- que oscile entre 20 e 60 segundo o tipo
de pel.
8.- O sol pode ser fonte de alerxias, urticarias, reacción con medicamentos ou causa de
agravamento de outras enfermidades da pel, coma o lupus eritematoso ou as
porfirias.Estas persoas deben protexerse especialmente e as persoas
que toman medicamentos convén que lean ben os prospectos sobre este punto,
xa que case sempre está mencionado.
9.- As cremas do sol non son unha excusa para un uso indiscriminado do sol: convén recuperar o
valor da roupa (particularmente a tupida, fresca e de algodón), os
sombreiros ou as saharianas (mellor que as gorras ou as puchas), as mangas e
pernas longas mellor que curtas, as camisetas de baño, neoprenos para os
deportes acuáticos, etc.
10.- Aínda que o diría mellor un oftalmólogo que un
un dermatólogo, tampouco debemos esquecer a protección ocular xa que a
retina tamén sofre coa exposición solar intensa. Convén recordar que as
gafas deben estar homologadas por Sanidade para a protección ultravioleta
efectiva.